Okres późnego dzieciństwa i okresy dorastania są dla młodego człowieka czasem tworzenia własnej hierarchii wartości. Młodzież obserwując rodziców, rówieśników i społeczeństwo decyduje, co jest dla nich ważne i czym chcą się kierować podejmując różne decyzje i oceniając zachowania innych.
Realny obraz siebie, adekwatna samoocena i poczucie wartości sprzyja właściwemu funkcjonowaniu jednostki. Postrzega siebie jako osobę znaczącą, akceptuje siebie i wierzy we własne siły, co sprzyja podejmowaniu zadań i odpowiedzialności za ich wykonanie. Dziecko takie przejawia życzliwość i zaufanie do innych, łatwo nawiązuje relacje z ludźmi, jest lubiane, łatwo zdobywa wysoką pozycję w grupie, jest aktywne społecznie, potrafi radzić sobie w trudnych sytuacjach w szkole. Dzieci o zaniżonej samoocenie, czują się często gorsze od rówieśników, co wywołuje lęk w kontaktach społecznych. Natomiast niska samoocena jest przyczyną takich trudności dziecka jak nadwrażliwość i lęk w kontaktach z rówieśnikami. Brak wiary we własne możliwości jest przyczyną nie podejmowania trudnych zadań, nieumiejętność radzenia sobie z problemami, co w efekcie może powodować uciekanie od nich lub próby radzenia sobie w sposób niewłaściwy jak np. sięganie po alkohol czy narkotyki, ucieczki z domu. Przyczyną zaburzeń zachowania jest także zbyt wysoka, nieadekwatna samoocena. Może być ona wynikiem bezkrytycznej miłości i braku wymagań rodziców, co wywołuje u dziecka przekonanie o swojej doskonałości. Zdaniem Carla Rogersa (psycholog i psychoterapeuta) poczucie własnej wartości i samoakceptacja mają decydujące znaczenie dla zdrowia psychicznego i rozwoju.
            Tak więc poczucie własnej wartości, pewności siebie umiejętność somooceny ma największy wpływ na samorealizację młodego człowieka, a samorealizacja z kolei nie ma granic. Dążenie do rozwoju czyli do samorealizacji jest najsilniejszym dążeniem człowieka.  Jest zarazem wyrażeniem tego, co tkwi w człowieku jako sfera jego najskrytszych marzeń a także procesem subiektywnie odczuwanego zadowolenia z podejmowanych przez siebie działań. Samorealizacja jest zatem procesem aktualizowania potencjalnych zdolności człowieka i osiągania poczucia szczęśliwości. Każdy człowiek dysponuje takimi zasobami, ale nie każdy potrafi je odkryć i z siebie wydobyć. Jeśli jednak taki zabieg mu się uda, wówczas można mówić o zaistnieniu procesu samorealizacji.

Opracowała dla portalu społecznościowego Fakty.nl
Magdalena Gruszka.
pedagog, psychoterapeuta, coach.